CÁC TRƯỜNG KỸ THUẬT CHUYÊN NGHIỆP Ở NHẬT BẢN

Các trường kỹ thuật chuyên nghiệp được gọi với cái tên KOSEN. Trường Kosen được thành lập với mục đích đào tạo kỹ sư kỹ thuật, thông thường có các khoa Điện, Điện tử, Tin học, Viễn thông, Cơ khí, Xây dựng, Kiến trúc... và Hàng hải, các trường có khoa Hàng hải được gọi là Shosen Kosen, các trường có khoa Viễn thông được gọi là Denpa Kosen.

Trên cả nước Nhật có 63 trường Kosen trong đó có 55 trường quốc lập, 5 trường công lập và 3 trường tư lập, mỗi trường có 4,5 khoa và khoảng 1000 sinh viên. Việc dịch ra tiếng Việt là "Cao đẳng kỹ thuật" là không chính xác nhưng khó có cụm từ ngắn gọn nào trong tiếng Việt có thể thể hiện đúng ý nghĩa của từ Kosen (viết tắt của kougyou kotou senmon gakko) do vậy trong bài viết này tôi không dùng từ “cao đẳng kỹ thuật” mà dùng từ “Kosen”. Do số lượng sinh viên Kosen quá ít so với số lượng sinh viên toàn quốc nên ngay cả người Nhật cũng có nhiều người không biết là ở Nhật có một hệ thống trường học tên là Kosen.

Khác với trường cao đẳng ở Việt Nam, trường Kosen ở Nhật tuyển học sinh tốt nghiệp trung học (cấp 2). Những học sinh đỗ vào các trường Kosen thường là những học sinh có thành tích cao ở cấp 2. Nếu nói về mức độ khó của đầu vào, vào trường Kosen khó tương đương với việc vào các trường cấp 3 trong top 5 của tỉnh (Ken). Thời gian học ở trường Kosen là 5 năm (5 năm rưỡi đối với các sinh viên khoa Hàng hải, sinh viên khoa Hàng hải sẽ dành 1 năm cuối cùng đi vòng quanh thế giới bằng thuyền). Sinh viên tốt nghiệp trường Kosen được coi tương đương với sinh viên học xong 2 năm đại học.

Tốt nghiệp : Sau khi tốt nghiệp trường Kosen sinh viên có thể đi làm hoặc học tiếp từ năm thứ 3 của trường đại học. Ở một số trường Kosen có khóa nâng cao 2 năm gọi là Senkoka. Sinh viên học xong Senkoka sẽ được coi tương đương với sinh viên tốt nghiệp đại học và có thể thi vào cao học của bất cứ trường nào trên nước Nhật.

Điều gì hấp dẫn học sinh vào học trường Kosen? Đối với các sinh viên ham mê kỹ thuật vào trường Kosen sẽ được học chuyên môn từ năm thứ 3, trong các trường Kosen có các câu lạc bộ chuyên ngành, vào đó đủ các thiết bị để thực hiện các ý tưởng và học tập kinh nghiệm của khóa trên. Như vậy vào Kosen học sinh sẽ sớm làm quen với chuyên môn sớm hơn so với việc học cấp 3 xong rồi vào đại học. Một điều hấp dẫn nữa là học phí ở trường Kosen rất rẻ, chỉ bằng 1/4 các trường Đại học quốc lập và bằng 1/10 các trường Đại học dân lập. Ở các trường Kosen có kí túc xá với giá rất rẻ, gần như là cho không do vậy các trường Kosen thường thu hút được các học sinh nghèo học giỏi.

Điều hấp dẫn lớn nhất có lẽ là con đường sau khi tốt nghiệp. Kể cả vào những thời kì khó khăn của nước Nhật, 98% sinh viên tốt nghiệp Kosen có việc làm trước khi tốt nghiệp. Ví dụ như trường Kumamoto một năm có 80 sinh viên tốt nghiệp có nhu cầu tìm việc làm thì mỗi năm nhận được khoảng 1000 “đơn đặt hàng” từ các công ty lớn.

Việc học tiếp vào Đại học cũng rất thuận lợi, ngoại trừ 10 trường top-ten, sinh viên có thành tích cao ở Kosen được xét tuyển thẳng vào 1 trong các trường có khối kỹ thuật. Sinh viên không được tuyển thẳng hoặc muốn vào các trường top-ten có thể thi. Trong 4000 sinh viên học tiếp sau khi tốt nghiệp có khoảng 400 người thi được vào các trường top-ten ( Đại học Tokyo 10 người, Đại học Kyoto 10 người, Đại học công nghiệp Tokyo 30 người, Đại học Tohoku 90 người … ) các sinh viên còn lại hầu hết vào được các trường quốc lập. Chỉ tiêu tuyển sinh viên Kosen ở các trường nổi tiếng tăng dần theo từng năm.